Remy Deshayes: Δεν υπάρχει μπαλέτο χωρίς καθαρή γενναιοδωρία
Πως ξεκίνησε η ιδέα, αυτού του ειδικού προγράμματος μπαλέτου που θα παρουσιάσετε στην Άνδρο; Υπάρχουν πολλές συγκυρίες που έγιναν «πηγές» του τι θα παρουσιάσουμε στην Άνδρο. Είχα μιλήσει πολλές φορές στην Ellina Akimova, πιανίστρια στο Μπαλλέτο της Όπερας του Παρισιού και συνθέτρια της μουσικής του γκαλά, για την Άνδρο και τα θαύματά της. Πέρυσι, αποφάσισε να επισκεφθεί και να ανακαλύψει το νησί. Το μόνο που ζήτησε ήταν να υπάρχει ένα πιάνο. Βρήκαμε ένα. Μια όμορφη ευκαιρία επίσης παρουσιάστηκε: με τη δημιουργία του νέου Διεθνούς Φεστιβάλ της Άνδρου και χάρη στην εμπιστοσύνη της Καϊρείου βιβλιοθήκης, μια αναπάντεχη και υπέροχη ευκαιρία εμφανίστηκε, και η Ellina Akimova κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της έπαιξε μουσική στο φεστιβάλ στο πλαίσιο της τιμητικής βραδιάς για τον Δημήτρη Πολέμη στις 21 Αυγούστου 2015, ακριβώς πριν ένα χρόνο στο πολύ φρέσκο ανοιχτό θέατρο.
Αυτά είναι τα λόγια της: “Αυτή η εμπειρία με σημάδεψε βαθύτατα. Μια στενή και καρποφόρα επικοινωνία ξεκίνησε χάρη στους ανθρώπους αλλά και στο περιβάλλον της Άνδρου. Από το 2000 εργάζομαι στη Σχολή Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού στη Γαλλία, αφότου πέρασα αρκετά χρόνια στη Σχολή Μπαλέτου του θεάτρου Μπολσόι στη Μόσχα, καθώς και στη σχολή μπαλέτου Μοϊσέγιεφ. Ωστόσο, κατάγομαι από το Αζερμπαϊτζάν κι έχω τις ρίζες μου στην όπερα του Μπακού. Όταν ήμουν νέα, αντλούσα έμπνευση από τους ανθρώπους αυτής της όπερας, από την έμφυτη ανθρωπιά τους, από την ευαισθησία τους απέναντι στον παγκόσμιο πολιτισμό και ταυτόχρονα από την έντονη ταυτότητά τους. Ο ήλιος κι η θάλασσα του νησιού ήταν ένα γνώριμο περιβάλλον για εμένα, έμοιαζε με την Εδέμ. Εκείνη τη βραδιά στο ανοιχτό θέατρο της Χώρας της Άνδρου, όταν ήμουν στη σκηνή κι ο άνεμος παρέσυρε τα σκηνικά, βρέθηκα ξαφνικά πίσω στην πόλη των ανέμων, στο χαμένο Μπακού.»
Πίσω στο Παρίσι, η Ellina Akimova συνειδητοποίησε πόσο έχει εμπνευστεί από την Άνδρο. Ξεκίνησε νέες συνθέσεις, οι οποίες ενέπνευσαν νέες χορογραφίες και δουλειά με μουσικούς και χορευτές. Έτσι ξεκίνησε μια δημιουργική βάση για ένα πρόγραμμα Μουσικής και Μπαλέτου. Που καλύτερα, από την Άνδρο θα παρουσιαζόταν αυτό το πρόγραμμα! Η ιδέα έφερε μεγάλο ενθουσιασμό, και μια σειρά θετικών κινήσεων τελικά έκανε αυτό το Γκαλά πραγματικότητα. Η Ellina Akimova μας λέει μερικά λόγια για το πρόγραμμα: Η σημαντικότερη δημιουργία που έχει προκύψει μέσα από αυτή τη συνάντηση με την Άνδρο είναι η Caspian Suite, μια παγκόσμια πρεμιέρα που θα λάβει χώρα στο πλαίσιο του φεστιβάλ στις 21 Αυγούστου 2016. Ο Allister Madin θα δώσει ζωή στην ιστορία αγάπης του Souren και της Leia, ενός άνδρα και μιας γυναίκας που αγαπήθηκαν στο Μπακού, στο Αζερμπαϊτζάν, τη δεκαετία του 1930. Το πρόγραμμα του γκαλά αποτελείται από μια λεπτή ύφανση διάφορων στοιχείων που σχετίζονται μεταξύ τους. Θα μπορούσε κανείς να πει τόσα πολλά γι΄αυτό! Ίσως όμως είναι καλύτερα να αφήσουμε τους ίδιους τους θεατές να απολαύσουν -οπτικά και ακουστικά- τις ερμηνείες των καλλιτεχνών. Στο κουαρτέτο Akimova-Taï-Tallet-Kérisit που έχουμε δημιουργήσει, η παρουσία της Tsuey-Ying Taï, η οποία παίζει κρουστά στην ορχήστρα της Όπερας του Παρισιού, μου προσφέρει την ευκαιρία να δίνω συνεχώς σημασία στον ρυθμό. Έντονη είναι επίσης η παρουσία του σαξόφωνου. Μάλιστα, αυτή την περίοδο συνεργάζομαι με τον σαξοφωνίστα Eric Tallet για τη δημιουργία μιας σύνθεσης που ονομάζεται Project Arythmia. Ο Jean-Marc Kérisit, ο οποίος παίζει έγχορδα μουσικά όργανα, είναι ένας πολύ ξεχωριστός μουσικός που ασχολείται με τον χορό, τη μουσική, αλλά και τη στενή σχέση που υπάρχει μεταξύ αυτών των δύο μορφών τέχνης. Αυτός ο άνθρωπος παράγει μια ιδιαίτερη πνευματική ενέργεια. Προσπαθούμε να δίνουμε ευκαιρίες στους νέους καλλιτέχνες και να τους ενθαρρύνουμε. Για πρώτη φορά, η Laura Fridman δημιουργεί μια χορογραφία και συμμετέχει επίσης στο γκαλά ως χορεύτρια, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της στο πανεπιστήμιο του Γέιλ στις Η.Π.Α. Ακόμη, ο Patrice Muzard δημιούργησε πρόσφατα τη σύνθεση Salut. Τέλος, έχουμε δώσει ιδιαίτερη σημασία στον Καλλιτεχνικό Διευθυντή κο Παντελή Βούλγαρη κι επομένως στην έβδομη τέχνη, δηλαδή στον κινηματογράφο. Το γκαλά κλείνει με μια αναφορά στην ταινία Les Uns et les Αutres (Claude Lelouche, 1980), με ένα απόσπασμα από τη δημιουργία Bolero του συνθέτη Maurice Ravel, τη χορογραφία της οποίας επιμελήθηκε για το φεστιβάλ ο Guy Poggioli. Μάλιστα, ο Guy Poggioli έχει συμμετάσχει ως χορευτής στην εκδοχή του Bolero -σε χορογραφία του Maurice Béjart- με την οποία τελειώνει η ταινία του Claude Lelouch. Η Jennifer Goubé, η οποία είναι υπεύθυνη για τις χορογραφίες του γκαλά μαζί με τον Allister Madin, εμφανίστηκε επίσης σε αυτή την ταινία!»
Για κάποιον που δεν ξέρει πολλά από χορό και τους χορευτές, τι θα του έλεγες; πως θα τους παρουσίαζες;
To Γκαλά είναι ένα γεγονός από μονο του. Είναι η πρώτη φορά, που μια ομάδα μουσικών, χορογράφων και χορευτών από την Εθνική Όπερα του Παρισιού και της παράδοσής της, θα δώσουν μια παράσταση μαζί στην Άνδρο, στα πλαίσια του 2ου Διεθνούς Φεστιβάλ. Μια σπάνια ευκαιρία για όσους δεν έχουν δει ποτέ ζωντανά κλασσικό μπαλέτο. Το κλασσικό μπαλέτο είναι σίγουρα μια από τις πιο σπουδαίες τέχνες του ανθρώπινου μυαλού και σώματος. Το μπαλέτο ασκεί επίσης γοητεία σε πολλούς ανθρώπους. Παρόλα αυτά, οι πραγματικές του αξίες δεν είναι ευρέως γνωστές. Αυτό που θα παρουσιάσουμε, θα είναι μια συνέχεια της γαλλικής παράδοσης που εγκαθιδρύθηκε πριν 350 χρόνια από τον Βασιλιά Λουβοδίκο τον 14ο, που έθεσε τη βάση για μια παγκόσμια τέχνη γνωστή ως Μπαλέτο. Η Γαλλική γλώσσα, είναι καθιερωμένη ως η γλώσσα του μπαλέτου σήμερα, σε όλο τον κόσμο, από το Παρίσι στην Αγία Πετρούπολη, Μόσχα, Κοπενχάγη, Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Μιλάνο, και πολλά άλλα μέρη…Είναι αξιοσημείωτο επίσης, το ότι μεγάλοι παγκοσμίου φήμης χορογράφοι, έχουν εμπειρία από το Μπαλέτο της Όπερας του Παρισιού: Petitpas, Bournonville, Balanchine, Nureyev, και άλλοι. Η παράσταση θα δείξει το πως ξεκίνησε το μπαλέτο στην αυλή του “βασιλιά του χορού” Λουδοβίκου του 14ου, και πως παρέμεινε και εξελίχθηκε μέσω της εξάσκησης στη μπάρα. Αυτό είναι το κονσέρτο της τάξης, μια χορογραφία του Allister Madin. Η μουσική και η κίνηση ζωντανεύει την τέχνη και την ζωή που υπάρχουν μέσα στον κάθε έναν από εμάς. Εξελίσσει την δημιουργικότητα και μας ανυψώνει. Ακόμα και ο θεατής, συγκινείται από αυτή την καταπληκτική δουλειά. Όλα αυτά με μια πολλή απλή και ανεπιτήδευτη παρουσία. Είναι αυτό που καθορίζει τη Γαλλική Σχολή Μπαλέτου. Είναι η ιδιοφυΐα του Λουδοβίκου του 14ου να ορίσει αυτή την βάση που μας θυμίζει τη μεγαλοφυΐα της Ελλάδας που έθεσε τη βάση ενός ευρωπαϊκού πολιτισμού με τις ουσιαστικές, ρεαλιστικές και απλές έννοιες. Γνωρίζουμε επίσης πως η Μουσική και ο Χορός ήταν τόσο απαραίτητα στο ελληνικό παρελθόν, ακόμη και αν όλα τα σημαντικά επιτεύγματά του έχουν χαθεί σήμερα. Το πνεύμα είναι ακόμα εκεί. Και η Ελλάδα είναι για εμάς η χώρα γέννησης του κλασικισμού, η αναλογία, η γλυπτική και η βαθιά γνώση. Γνωρίζουμε επίσης πώς η Μουσική και ο Χορος, εξακολουθούν να είναι τόσο δημοφιλή στην Ελλάδα. Στα τρία κύρια μέρη των δημιουργικών συνθέσεων που δεν έχουν παρουσιαστεί ξανά, το γκαλά θα δείξει μικρές μπαλετικές ιστορίες αγάπης και ρομαντισμού με μουσικές παρεμβάσεις όπως ξεκίνησε ο Diaghilev στην αρχή του 20ου αιώνα. Σε δύσκολους οικονομικούς καιρούς είχε την ιδιοφυΐα να παρουσιάσει μικρά μπαλέτα, νέες δημιουργίες με νέους καλλιτέχνες σε νέους καιρούς. Ο Diaghilev δημιούργησε μαζί με τον Πικάσο, τον Στραβίνσκι, τον Νιζίνσκι, τον Φοκίν και άλλους καλλιτέχνες, διάσημους σήμερα. Πρέπει να θυμόμαστε ότι τότε ήταν ακόμη άγνωστοι εκείνον τον καιρό και η τέχνη κάποιων από αυτούς υπήρξε ακόμα και πηγή έντονων αντιδράσεων και συζητήσεων. Οι χορευτές της Όπερας του Παρισιού είναι όλοι πολλοί νέα και υποσχόμενα ταλέντα. Ακολουθούν την γαλλική παράδοση του χορού, οι περισσότεροι από την σχολή μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού. Ο Allister Madin έχει ήδη βραβευτεί με το AROP PARIS OPERA PRIZE. Η Camille de Bellefon έχει πάρει το βραβείο CONCOURS DE LAUSANNE, έχει ήδη μπει στα μπαλέτα της όπερας της Βιέννης και τώρα στην Όπερα του Παρισιού. Είναι εδώ στην Άνδρο, που οι περισσότερες μουσικές και χορογραφικές τους δουλειές για το Γκαλά θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά. Κάτι που θα θυμόμαστε, κάθε φορά που θα το παρουσιάζουμε σε κάποιο νέο μέρος.
Πολλοί άνθρωποι έχουν θαυμάσει την αφίσα της παράστασης, ποιος είναι ο δημιουργός της;
Είμαστε αρκετοί πίσω από την υλοποίηση αυτής της αφίσας. Ξεκίνησε με μια φωτογραφία από το 1950 ενός χορευτή στη θέση άλματος της «Saut de Biche». Αυτός ο χορευτής αργότερα έκανε μια σημαντική καριέρα ως καθηγητής κλασικού χορού για πολλά πολλά χρόνια και έχει διαμορφώσει πολλούς διάσημους χορευτές και αστέρια σήμερα στη Γαλλία. Μέσα από την εμπειρία και τις γνώσεις του, έχει διατηρηθεί και μεταδοθεί μια παράδοση. Αυτό είναι ένα σύμβολο για τη Βραδιά στην Άνδρο. Η Laura Fridman που θα χορεύει και θα δείξει δύο από τις χορογραφίες της το βράδυ, χρησιμοποίησε το καλλιτεχνικό της ταλέντο για να αλλάξει τη φωτογραφία σε ένα σχέδιο. Ιδέα της ήταν να χρησιμοποιήσει ελληνικές επιρροές και, επομένως, να φέρει την έννοια της επικοινωνίας των πολιτισμών. Δύο σχεδιαστές που εργάζονται στη Νέα Υόρκη και το Σαν Φρανσίσκο έκαναν θαυμάσια δουλειά και μας βοήθησαν με αυτήν την αφίσα. ‘Ηταν μια έντονη και μακρά συνεργασία που ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια με ένα CD Μουσικής της Συλλογή του έργου της Ellina Akimova για μπαλέτο, σε σκηνοθεσία από τον σύζυγό της Eric de Mikhnevitch, εκδότη της εταιρείας του Mediaphorie.
Ποιές είναι οι προσδοκίες σας για τη νύχτα της παράστασης;
Οι προσδοκίες είναι υψηλές για όλους. Για τους διοργανωτές του Φεστιβάλ της Άνδρου, για τους θεατές και για τη συμβολή μας σε αυτή την εκδήλωση. Η προπαρασκευαστική εργασία ήταν πολύ μεγαλύτερη από ό,τι είχαμε φανταστεί. Ελπίζουμε ότι οι άνθρωποι θα εκτιμήσουν καλύτερα την τέχνη του μπαλέτου και του κλασικού χορού και τη σημασία και την επιρροή που μπορεί να έχει πάνω μας. Ελπίζουμε επίσης να συνεχίσουν και να αναπτύξουν αυτή την υπέροχη εμπειρία ανταλλαγής και δοσίματος. Δεν υπάρχει Μπαλέτο χωρίς καθαρή γενναιοδωρία.
Καθώς έχεις σπίτι στην Άνδρο και επισκέπτεσαι το φεστιβάλ συχνά, ποια είναι η γνώμη σου μέχρι στιγμής;
Ακριβώς πριν από το καλοκαίρι του περασμένου έτους, το 2015, η είδηση σχετικά με την οργάνωση του Διεθνούς Φεστιβάλ στην Άνδρο σε ένα νέο υπαίθριο θέατρο ήταν μια μεγάλη έκπληξη. Ένιωσα υπερήφανος για το νησί της Άνδρου, της στέρεης και διακριτικής παράδοσης του πολιτισμού, του ανοίγματος προς τον έξω κόσμο και των πλούσιων δυνατοτήτων. Φαινόταν σαν να ήταν μια πρόκληση, για να δείξουν πόσο δυνατό είναι να αναπτύξουν και να διατηρήσουν αυτό που κάνει την ανθρωπότητα τόσο μοναδική. Ήμουν επίσης εντυπωσιασμένος από την κατασκευή ενός υπαίθριου θεάτρου ελληνικής αρχιτεκτονικής και των αναλογιών της, σε ένα όμορφο φυσικό περιβάλλον, που χτίστηκε από έναν γνώστη της τέχνης. Εκεί, έχουμε δει ήδη πολλά σημεία του σημερινού αλλά και του χθεσινού Ελληνικού Πολιτισμού με ποικίλες και εποικοδομητικές πτυχές: θεατρικά έργα του Αριστοφάνη, τον Αισχύλο, Έλληνες τραγουδιστές όπως η Μαρία Φαραντούρη, η Γαλάνη. Το Φεστιβάλ Άνδρου προσπαθεί επίσης να προωθήσει τα τοπικά καλλιτεχνικά ταλέντα και είναι πρόθυμοι να μοιραστούν τις παραδόσεις του με καλλιτέχνες από άλλους ορίζοντες, όπως και οι καλλιτέχνες από την Όπερα του Παρισιού, δίνοντας έναν διεθνές χρώμα στο Φεστιβάλ.
